बिगत २० वर्षदेखि सामाजिक सेवामा निरन्तर सक्रिय रहेको नाम हो आभा अनुपमा। आफ्नो काममा केन्द्रित रहनु तर प्रचार-प्रसार नगर्नु नै उनको विशेषता हो। यही कारणले गर्दा धेरै मानिसहरूले उनलाई चिन्दैनन्, र उनी पनि आफूलाई चिनाउन खासै रुचाउँदिनन्। तर, आभा अनुपमाले हजारौँ मानिसलाई आफ्नो सेवामार्फत सहयोग पुर्याएकी छिन्। आज त्यही आभा अनुपमासँग पत्रकार वीरन्द्र कुमार साहले गरेको विशेष संवाद: प्रस्तुत गरेका छौ।

तपाईंले मानव सेवामा लामो समयदेखि योगदान दिँदै आउनुभएको छ। यो यात्रा कसरी सुरु भयो?

धन्यवाद! मेरो सेवाको भावना बाल्यकालदेखि नै आएको हो। मेरा पिता, डा. राजेन्द्र विमल, समाजप्रति समर्पित व्यक्ति थिए, र उहाँको मार्गदर्शनले नै मलाई समाज सेवामा लाग्न प्रेरित गर्‍यो। सानै उमेरदेखि मैले गरीब र असहायहरूको सेवा गर्ने अवसर पाएँ, र त्यहाँबाट मेरो सेवाको यात्रा सुरु भयो।

तपाईंले धेरै मेडिकल क्याम्पहरू सञ्चालन गर्नुभएको छ। यसबारेमा विस्तारमा बताइदिनुस्।

नेपालका ग्रामीण क्षेत्रमा स्वास्थ्य सेवाको पहुँच निकै कठिन छ। मैले महिला र बालबालिकाको स्वास्थ्य सुधारका लागि विभिन्न मेडिकल क्याम्पहरू आयोजना गरेकी छु। क्याम्पहरूमा महिलाहरूको स्वास्थ्य परीक्षण, सल्लाह, र स्वस्थ रहने उपायहरू प्रदान गरिन्छ। मेरो मुख्य उद्देश्य महिलाहरूमा स्वास्थ्य सचेतना फैलाउनु हो।

बाढी पीडितहरूको सहयोगमा तपाईंको भूमिका महत्वपूर्ण रहेको छ। तपाईंले के-कस्ता कामहरू गर्नुभयो?

हरेक वर्षा मोरङ र सुनसरी जिल्लामा बाढी आउछ त्यसले निकै क्षति पनि हुन्छः । मैले त्यहाँ राहत क्याम्पहरू सञ्चालन गरें र पीडितहरूलाई खाद्य सामग्री, लत्ताकपडा, र औषधि वितरण गरें। पुनर्वासका लागि पनि विभिन्न संघ-संस्थाहरूको सहकार्यमा सहयोग गरें। कठिन परिस्थितिमा पीडितहरूको साथमा उभिनु मेरो कर्तव्य थियो।

विद्यालय र कलेजहरूमा तपाईंले व्यक्तित्व विकास कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहनुभएको छ। यसबारेमा के भन्नुहुन्छ?

व्यक्तित्व विकास कार्यक्रमले युवाहरूलाई आत्मविश्वास बढाउन र व्यक्तित्व निर्माणमा मद्दत गर्दछ। धेरै विद्यालय र कलेजहरूमा मैले यी कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरेको छु, जसमा विद्यार्थीहरूलाई नेतृत्व गुण, संवाद कला, र व्यक्तित्व सुधारका विभिन्न तालिमहरू प्रदान गरिन्छ। म भविष्यका नेतृत्वकर्ता तयार पार्न चाहन्छु।

ह्युमन राइट्स फर जस्टिसको संस्थापकको रूपमा तपाईंले के-कस्ता मानव अधिकारका मुद्दामा काम गर्नुभएको छ?

ह्युमन राइट्स फर जस्टिसको स्थापना मैले मानव अधिकारको संरक्षण र न्याय सुनिश्चित गर्न गरें। मैले महिला अधिकार, बाल अधिकार, र जातीय भेदभावविरुद्ध विभिन्न अभियानहरू सञ्चालन गरेकी छु। हाम्रो मुख्य लक्ष्य पीडितहरूको आवाजलाई सशक्त पार्नु र उनीहरूलाई न्याय दिलाउनु हो।

 तपाईंले ग्रामीण बालिकाहरूको लागि पुस्तकालय स्थापना गर्नुभएको थियो। यसको उद्देश्य के थियो?

मैले कम उमेरमै नारी शिक्षाको महत्त्व बुझेँ। ग्रामीण बालिकाहरू शिक्षाबाट वञ्चित छन्, त्यसैले उनीहरूलाई पढ्न र सिक्न प्रोत्साहित गर्न कन्या पुस्तकालय स्थापना गरें। यसले स्थानीय बालिकाहरूलाई पुस्तक पढ्ने बानीको विकास गराउँछ र उनीहरूको ज्ञान बढाउँछ।

तपाईंको समाज सेवाको भावना सधैँ सजीव रहन्छ। यसका लागि प्रेरणा स्रोत को हो?

मेरो मुख्य प्रेरणा मेरा पिता डा. राजेन्द्र विमल हुन्। उहाँको जीवन नै समाज सेवा र मानवताको प्रतीक थियो। उहाँको शिक्षाले मलाई सधैँ सकारात्मक परिवर्तनको लागि काम गर्न प्रेरित गर्‍यो। उहाँका आदर्शहरूले नै मलाई आजसम्म निरन्तर समाज सेवामा लागिरहन सहयोग गरेका छन्।

तपाईंको अनुभवमा महिलाहरूको प्रमुख समस्या के हुन् र तपाईंले तिनको समाधानका लागि के उपाय अपनाउनुभएको छ?

महिलाहरू प्रायः स्वास्थ्य, शिक्षा, र आर्थिक सशक्तीकरणमा पछाडि छन्। मैले महिला स्वास्थ्यका लागि विभिन्न सचेतना कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरेँ, नारी शिक्षालाई प्राथमिकता दिएँ, र महिलाहरूलाई सिपमूलक तालिम प्रदान गरें। यसले उनीहरूको आत्मनिर्भरता बढाउन मद्दत गरेको छ।

तपाईंले  विभिन्न पुरस्कारहरू प्राप्त गर्नुभएको छ। यसको अनुभव कस्तो छ?

मलाई विभिन्न पुरस्कारहरूले सम्मानित गरिएकोमा म आभारी छु। तर मेरो लागि सबैभन्दा ठूलो पुरस्कार भनेको जनताबाट प्राप्त माया र विश्वास हो। सम्मानहरूले मलाई अझ धेरै काम गर्न उत्साहित गराउँछ।

भविष्यमा तपाईंको सेवा कार्यका लागि के-कस्ता योजनाहरू छन्?

भविष्यमा म ग्रामीण क्षेत्रहरूमा अझ धेरै शिक्षा, स्वास्थ्य, र महिला सशक्तीकरणका कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्न चाहन्छु। साथै, युवाहरूलाई नेतृत्व विकासका तालिमहरू दिने योजना छ। म सधैँ समाजमा सकारात्मक परिवर्तनको लागि प्रतिबद्ध छु।